Leren betekenisvol en zichtbaar maken!
Terug naar de basis
Om goed mee te kunnen doen in de maatschappij is het belangrijk dat kinderen bepaalde vaardigheden ontwikkelen. Het gaat daarbij onder meer om basisvaardigheden op het gebied van taal (lezen, schrijven en mondelinge taalvaardigheid), rekenen-wiskunde en burgerschap (sociale & maatschappelijke vaardigheden). Met name het leren van afspraken, strategieën en de juiste aanpak is van wezenlijk belang. Om dit goed aan te bieden, passend bij het kind zouden we het leren zichtbaar moeten maken en teruggaan naar de basis. Dit zijn twee belangrijke opdrachten die wij hebben als begeleiders van kinderen in ontwikkeling.
Betekenisvol rekenen in de context
In deze blog richt ik mij hoofdzakelijk op het vak rekenen.
Rekenen heeft een grote betekenis in het leven van iedere dag, van elk persoon. Rekenen zit overal verstopt. Denk maar eens aan klokkijken, hoeveelheid broodjes bestellen en betalen ….Dit benadrukt dan ook het belang van kunnen rekenen en daarmee van het leren rekenen. Op het moment dat je leert rekenen in een context die je begrijpt of herkent en die betekenisvol is voor jou, op dat moment gebeurt er iets in je hersenen dat ervoor zorgt dat jou vermogen tot begrijpen meer wordt.
Met regelmaat blijken helaas veel kinderen moeite te hebben met de basisvaardigheden van rekenen en de rekenstrategieën. Boeken, digibord, sommen, Chromebook, op papier, het platte vlak…….. Het is theoretisch, ver-van-hun-bed en veel kinderen vinden dit erg lastig.
Wanneer je daarentegen rekenen in een context aanbiedt, een context die een kind herkent en die van betekenis is op dat moment, gebeurt er iets in de hersenen bijvoorbeeld het rekenen met pompoenen omdat het bijna Halloween is. Vanuit de herkenning en begrip koppel je nieuwe informatie en kennis aan zaken die je al weet of kent. Daardoor haakt de nieuwe informatie zich vast aan de voorkennis en zal het gemakkelijker beklijven. Het herhalen en duidelijk verwoorden van deze ervaring gericht op het rekenen zorgt ervoor dat de gehele rekenontwikkeling weer een klein stapje verder komt. Deze begripsvorming en kennis stapelen maakt dat je vaardiger en bewuster leert rekenen en de aanpak van rekenvraagstukken beter kunt verwerken w.o. hoe uit te rekenen, hoe verdelen, hoe aflezen, enz. Als gevolg hiervan gaan kinderen nieuwe leerstof begrijpen en daarmee het begrijpen van de basis. Samen met het veelvuldig herhalen en het laten verwoorden van die ervaring, resulteert dit uiteindelijk in de vaardigheid en het begrijpen van het eigenlijke rekenen.
Weer plezier in rekenen
Door het rekenen betekenisvol te maken, wordt er meer plezier beleefd aan het rekenen. Door inzet van betekenisvolle materialen en praktisch rekenen, ontwikkelt het kind rekenvaardigheden en leert het met plezier te rekenen. Als gevolg hiervan zal een kind hierdoor gemakkelijker leren en wordt en een soort van ‘rekenoog’ ontwikkeld. De materialen waar het kind praktisch mee rekent, zorgen voor de relatie tussen werkelijkheid en rekensommen en wordt er een koppeling gemaakt van theorie naar praktijk en andersom. Dit levert heel veel plezier op bij de kinderen en daarnaast ook het gevoel van competentie. Dit gebeurde ook afgelopen week in mijn praktijk.
Praktijkvoorbeeld uit de praktijk van Trophy Coaching & Support
Katja is er vandaag weer voor haar wekelijkse kindercoaching sessie. Bij de start van het coachingtraject, heb ik een gesprek met Katja’s moeder gevoerd en hebben wij een tweeledig doel gesteld nl. beter leren rekenen en ontwikkelen van de basisvaardigheden, gekoppeld aan faalangstige gevoelens die zich uiten in onzeker gedrag.
“Pepernoten Rekenen”
Voor Katja is rekenen niet altijd leuk! Zij zegt terecht: “Rekenen is niet leuk, ik begrijp het niet en ik durf ook niet steeds opnieuw om uitleg te vragen in de klas. Ik ben bang dat juf mij vervelend vindt en de kinderen mij dom zullen gaan vinden”
Vandaag hebben wij een moeilijke klus te klaren. Katja geeft aan zichzelf een 3 te geven voor haar toets- werkhouding en een 5 voor het maken van rekensommen. Nadat wij besproken hebben waar dit door komt en hoe zij zich voelt over haar rekenvaardigheden en competentie, bespreken wij een aantal leuke dingen zoals een verjaardagfeestje, Halloween en het Sinterklaasfeest. Katja vertelt dat zij alweer heel veel chocolade, marsepein en pepernoten in de supermarkt heeft gezien en dat zij deze heerlijk vindt en spontaan besluiten wij samen te gaan rekenen met pepernoten (Laat ik deze nou toevallig in huis hebben😉) We gaan aan de slag met een som waar Katja niets van kan maken. Zij wijst de som aan op het blad dat zij van school heeft meegekregen om samen met mij te oefenen.
Samen starten we met de basis……10 pepernoten tellen en klaarleggen voor de oefensom. Katja is opgewonden, enthousiast, telt hardop, vraagt honderduit en voelt zich zichtbaar op haar gemak. Op het moment dat wij de eerste som gaan bespreken, neemt zij ineens het voortouw….Juf, ik weet hoe het moet, ik moet nu eerst….en dan….en dan weet ik wat er op de twee stippellijntjes moet staan. En warempel, Katja heeft doordat zij met de pepernoten groepjes heeft kunnen maken en heeft kunnen rekenen met de pepernoten nu onmiddellijk haar rekenoog ontwikkeld en ‘ziet’ zij daadwerkelijk wat de som betekent. Een blije en achter-de-tafel staande gemotiveerde Katje maakt de ene na de andere som. Tot slot zegt zij….juf, de tijd is om, mag ik nu de pepernoten na elk antwoord opeten. Natuurlijk vind ik een prima idee! Een blije en competent voelende Katja loopt met haar moeder mee naar buiten en zwaait, ‘Dag juf, tot volgende week…mag ik dan weer met pepernoten rekenen’.
Weer met plezier rekenen op school
Voorbeelden zoals Katja zijn helaas veel voorkomend in de groep, zij durven niet meer om hulp te vragen, raken verder achten met rekenen en voelen zich alles behalve competent. Is dit kritiek op de hardwerkende leerkrachten, nee zeker niet! Zij hebben een zeer complexe klus te klaren in de groepen waar zoveel diversiteit is en waar op veel verschillende niveaus leerstof moet worden aangeboden. Nee, de reden om dit onderdeel aan te tippen is, omdat er best mogelijkheden zijn om kinderen weer te laten rekenen met plezier. Enkele tips zijn:
- Zet bij de rekenlessen veel betekenisvolle of thema gerelateerde materialen in om mee te rekenen zodat de kinderen theorie en praktijk kunnen koppelen
- Gebruik actieve werkvormen om na de instructie het lesdoel in te oefenen en gaan begrijpen
- Werk in kleine groepjes en zet pre- teaching in op basisvaardigheden, rekentaal en de te leren strategieën
- Werk op maat en sluit aan op het niveau van alle leerlingen zodat zij succeservaringen kunnen opdoen. Vergeet daarbij niet je geloof in hun kunnen uit te spreken en hoge doelen te stellen.
- Betrek de leerlingen zelf, vraag of hij/ zij beter wil worden en hoe, maak henzelf medeverantwoordelijk van hun eigen leerontwikkeling. Stel samen doelen op en waardeer hun actieve rol. Dit geeft hun motivatie een extra stimulans.
- Geef de creativiteit van leerlingen de ruimte. Laat hen rekenen op een manier die bij hen past en leer van hun aanpak en creativiteit. Dit kan betekenen om bewegend te leren, met materialen te reken, met voorwerpen te rekenen of te tekenen…..Laten we open zijn en het onze visie op het omgaan met rekenproblemen en leerstijlen laten verrijken.
Laten wij samen proberen om allemaal Katja’s in onze groep te hebben!
